Compassionate leadership zet de toon in onzekere tijden

Em. prof. dr. Michael West is in het Verenigd Koninkrijk en ver daarbuiten een autoriteit op het vlak van Evidence Based Management. Zijn jongste boek is de neerslag van een project over compassionate leadership in de Engelse gezondheidszorg National Health Service (NHS). Hij ging er in Brussel over in debat met het kruim van de Belgische gezondheidsmanagers.

De Belgische Vereniging van Ziekenhuisdirecteuren (BVZD) was de organisator. Het welkomstwoord kwam van Pieter Timmermans, voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemigen (VBO).

Het programma dat professor West aan de andere kant van het kanaal uitrolde, introduceert principes rond het herbronnen van de leiderschapsstijl en werken in teamverband. Als men investeert in leiderschap en teamwerk, is het resultaat een betere outcome. De NHS leek immers de voeling te verliezen met de basis terwijl net de keuze die mensen maken voor zorg, verband houdt met vier principes:

1. Luister met volle passie naar de andere;
2. Toon wederzijds begrip;
3. Leef je in de situatie van de andere in (empathie);
4. Onderneem geëngageerde actie.

Marc Van Uytven (CEO van het psychiatrisch ziekenhuis Sint-Jan Baptist Zelzate) leidde de auteur in en legde meteen een verband met de meest recente bijeenkomst van het World Economic Forum. Daaruit bleek al dat onderhandelingsvaardigheden voor leiders minder belangrijk zijn dan hun empathische vermogen. Die benadering moet ook een antwoord bieden op de krapte van de arbeidsmarkt, want het komt er immers op aan om mensen in de zorg gemotiveerd te houden. Ook voor raden van bestuur en ziekenhuisdirecties is dit van groot belang. “Mensen zijn vandaag meer dan ooit onzeker.”

Anderzijds staat compassionate leadership niet gelijk aan zacht leiderschap, wel aan een besluitvaardige, zeer sterke leiderschapsstijl. Die draait rond drie principes:

1. De link met basismotivatie;
2. Team based functioneren;
3. Geregelde reflectie.

Reflectieve teams die in dat concept ingebed zijn, werken efficiënter op alle niveaus en ze ervaren tot 50% minder stress.

Michael West legde uit dat de NHS qua leiderschap aan een grondige vernieuwing toe was: “Je kunt geen water in een emmer blijven gieten als er een gat in zit. De personeelsleegloop was op een gegeven moment enorm en de regering in het Verenigd Koninkrijk verbond er zich toe om 50.000 extra verpleegkundigen aan te werven. De discussie moet gaan over hoe we onze teams zullen transformeren, niet hoe we uit de pandemie geraken.”

De auteur verwees naar ‘compassionomics’, de wetenschappelijke evidentie die het bewijs levert dat zorg en medeleven het verschil maken. Klinische ‘compassie’ leidt tot minder depressie, angst en verwardheid. Meer aanwezig zijn, niet in de zin van langer, maar wel intenser, is de sleutel tot succes. “Het is bewezen dat deze leiderschapsstijl leidt tot 5,6% hogere patiëntvoldoening in ziekenhuizen”, aldus West.

De professor beklemtoonde dat dit leiderschap ook ‘moed’ vergt omdat je zaken vanuit het perspectief van de andere moet durven bekijken. In het team zowel als in de zorg moet iedereen zich betrokken voelen. Te veel tussenniveaus om te rapporteren zijn nefast: bij elk extra niveau komt 10% meer administratie kijken.

De auteur stond stil bij het ABC van kernbenodigdheden in teamwerk vandaag: A van autonomy, B van belonging en C van contribution. Autonomy betekent dat je controle hebt over je werk, in overeenstemming met je waarden. Belonging gaat over de nood om met elkaar verbonden te zijn, ergens thuishoren en voor je collega’s kunnen zorgen. Je waardevol voelen ook. Contribution betekent dat je een effectieve bijdrage kunt leveren in je werk en positieve resultaten kunt boeken.

Michael A. West: “Compassionate Leadership: Sustaining Wisdom, Humanity and Presence in Health and Social Care Paperback.” 2021, te bestellen bij The Swirling Leaf Press, info@swirlingleafpress.com (Paperback).

Dit is een mededeling van de laboratoria MSD. Dit nummer werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van MSD. De inhoud ervan weerspiegelt de opinie van de auteurs en niet noodzakelijk deze van MSD.